Bitcoin Halving: Azalan Madencilik Ödülleri

Halving kavramı Türkçe’ye yarılanma olarak çevrilebilir.

Peki bu yarılanma neyin yarılanmasıdır?

Bitcoin yarılanma diyince sanki onun miktarı ya da fiyatında bir yarılanma hissi uyandırabilir.

Ancak bu halving aslında madencilerin harcadığı emek, enerji ve zaman karşılığında kazandıkları blok ödüllerinin (ki bunlar BTC şeklinde ödenir) yarıya düşürülmesine işaret eder.

Madencilik (mining) gibi bir düşünceniz yoksa bile “halving” BTC arzını da etkilediği için bu kavramı iyi bilmek Bitcoin fiyatlarına dair yaklaşımınızı geliştirmenize faydalı olacaktır.

Öte yandan madencilik ile ilgileniyor ve halvinglerin bu kazıma işlemlerini nasıl etkileceyeceğini merak ediyorsanız öncelikle şu makalemizi okumak daha çok yarar sağlayacaktır: “Bitcoin Üretimi: Bitcoin Madenciliği Nasıl Yapılır?”

İçindekiler

1. Bitcoin Halving Nedir?
2. Bitcoin Halvin Nasıl Çalışır?
3. Bitcoin Halving Neden Yapılır?
4. Bitcoin Halving’in Etkisi Nedir?
5. Bir Sonraki Bitcoin Halving Ne Zaman?

Bitcoin Halving Nedir?

BTC halving süreçleri oldukça karmaşık olsalar bile her madenci ve yatırımcının anlayabileceği şekilde temel hatlarıyla aktarılabilecek faaliyetleri kapsar:

• Halving hem arzın ivmesini hem de madencilik pratiklerini doğrudan etkileyen etmenlerin başında gelmektedir.
• Her 210.000 blok sonrasında veya ortalama dört yılda bir, Bitcoin madencilerine işlemleri işlemek için verilen blok ödülü olan Bitcoin yarıya indirilir.
• Bu durum, madencilikten elde edilen yeni BTC’lerin piyasalarda dolaşıma girme oranını yarıya indirdiği için de yarılanma olarak adlandırılır.
• Böylece Bitcoin, tüm Bitcoin'ler dolaşıma bırakılıncaya, yani BTC arzı sonlanıncaya kadar fiyatlardaki yapay enflasyonu kontrollü tutmak için bir araç haline gelir.

Bitcoin Halving Nasıl Çalışır?

Bitcoin Halving çalışma prensipleri açıdan tamamen otomatiktir. Yani herhangi bir madenci ya da yatırımcı bu etkinliklere müdahale edemez. Hatta Satoshi Nakamoto gelse blokzincirdeki halving etkinliğini durduramaz.

Sürecin gelişimi ise şu kapsamda gerçekleşir:

• Bu ödül mekanizması, belirlenen 21 milyon sınırına varana dek yani takriben 2140 senesine kadar sürecek gibi görünmektedir.
• Bu noktada madenciler, ağ kullanıcılarının ödeyeceği işlem ücretlerinden alınan ödemelerle BTC kazanırlarken, hala madencilik yapma ve blok zincir ağını sürdürme motivasyonunu devam ettirirler.
• Blok zincirlerinin madenciliği karşısında elde edilen ilk BTC ödülü 2009 yılı itibariyle, piyasaya sürebileceğiniz 50 yeni Bitcoin parasına karşılık gelmekteydi ve bu ilk halvingle beraber 25 BTC’ye düşürüldü.
• 9 Temmuz 2016 itibariyle 25 Bitcoin ödülü 12,5 BTC'ye geriledi.
• 11 Mayıs 2020 Pazartesi günü itibariyle de üçüncü halving yaşandı ve o tarihten itibaren her blok keşfi için ödül 6.25 Bitcoin'e kadar düştü.
• "Halving" yani "Yarılanma" olayı önemlidir, çünkü sınırlı arzına yaklaşırken üretilen yeni Bitcoin'lerin oranında bir başka düşüşe işaret eder.
• Her dört yılda bir en fazla birkaç aylık sapmalarla halving gerçekleşir.
• Bu döngüsel hareketler, pratikte kodsal tasarımlardan ileri gelir ancak protokol asla yarılanmanın tarihine yönelik bir zaman, ay, gün yönlendirmesinde bulunmaz.

Sonuç olarak Halving etkinliği madenciler için biri olumlu biri olumsuz iki etki doğurur.

Olumlu olan BTC arzının giderek azalmasıyla, arzı azalan her üründe olduğu gibi fiyatının yukarı eğilimli olmasıdır. Bu noktada önceden de BTC kazanmış madencilerin ödülleri düşse bile ellerindeki BTC’ler değerleneceği için bu işten kazançlı bile çıkabilirler.

Ancak olumsuz olarak giderek kazanması zor ödüller için daha çok masraf ve zaman gerektiren bir iş haline gelen madencilik, kişisel çabalar sonucu rahatça BTC birikimi yapmayı neredeyse imkânsız hale getirir.

Bitcoin Halving Neden Yapılır?

Halving denilen ve madencilikte yarılanma yoluyla BTC ödülü veren bu sistem, Bitcoin’e dair en karakteristik özelliklerin başında gelmektedir.

Birkaç madde ile bu karakteristik özelliğin nedenlerini anlamak mümkündür:

• Nakamoto’nun arz miktarını neden 21 milyon olarak belirlediği hala bilinmemektedir.
• Ancak miktar değişkeninden bağımsız olarak bir kripto paranın kısıtlı arza sahip olması, ona diğer itibari (fiat) paralar karşısında enflasyon karşıtı bir güç katar.
• Merkez Bankaları gibi merkezlerden sınırsız sayıda basılabilen nakit paralar, basıldıkları oranda enflasyona uğrarlar.
• Ancak halving yöntemi BTC’nin, uzun vadede düşüş eğilimine girmeyeceğini bir nebze de olsa garantiye almaktadır.
• Halving aynı zamanda madenciliği uzun bir dönem boyunca devam ettirmeyi amaçlayan bir mekanizma olarak kullanılmaktadır.
• Böylece kısıtlı arzın hepsini bir anda dolaşıma sokarak fiyatın düşmesini engellemek adına, piyasaya daha fazla yatırımcı ve likit çekmek için gerekli zamanı yaratır.

Bitcoin Halving’in Etkisi Nedir?

Halving işleminin Bitcoin’e olan etkilerini iki kapsayıcı başlıkta toplayabiliriz. Bunlardan ikincisini ise yine iki alt başlıkta açmak gerekir.

Ancak belirtmek gerekir ki bu başlıklar dışında da küçük ya da büyük birçok etkisi söz konusudur. Üstelik bunlardan bazıları ya da gelecekte olanları henüz ön görülemiyor olabilir.

Bu başlıklar şunlardır:

• Madencilere Etkisi
• Fiyatlar Üzerine Etkisi
• Yükselme Beklentisi
• Etkin Piyasa Kuramı

Madenciler Üzerine Etkisi

Halving'lerden şüphesiz ki mining yapanlar kadar etkilenen yoktur. Bir madencinin kazancı, harcadığı donanım ve enerji karşılığında aldığı BTC’lerden başka bir şey değildir. Haliyle her halving etkinliği sonrası, bir madenci şayet kazma potansiyelini ikiye katlamazsa, aynı şartlarda yüzde elli daha az kazanır. Daha önce bahsettiğimiz gibi kazançların bir de işlem ücreti boyutu vardır ancak bunlar BTC kazanımının yanında oldukça az kalır.

Haliyle madenciliğe dair taleplerin de her halving etkinliği sonrası düşüşe geçtiğini tahmin etmek zor olmayacaktır.

Bitcoin, Proof of Work yani iş ispatı algoritması üzerinden çalışmayı sürdürürse, bu az kalan işlem ücretlerinin artması gerekir ki madenciliğin tercih edilebilirliği sabit kalsın.

Bu olasılık, blockchain’ler sadece kısıtlı sayıda işlem barındırabildiği için yakın bir ihtimaldir. Örnek olarak, bu sistemde bekletilen birden fazla işlem olduğu zaman bloğa eklenme önceliği, daha yüksek işlem ücreti verenlere verilebilir.

Fiyatlar Üzerine Etkisi

Halving işleminin BTC fiyatı üzerindeki etkisi iki farklı görüş tarafından değerlendirilmektedir. Bu tartışma farklı akıl yürütmelere dayandırılır ve herhangi bir kazananın olmadığı teorik perspektifler üzerinden ilerlemektedir.

Yükselme Beklentisi

BTC fiyatı ilk iki halving sonrasında keskin bir yükselme eğilimine girmiş ve halving önce BTC alanlara güzel kazançlar kazandırmıştır. Çoğu kripto para yatırımcısı fiyat değerlerinin, Bitcoin'in az miktarda olmasına bağlayarak, yükselmelerin halving ile tetiklendiğini öne sürer.

Ancak bu teoriyi öne sürenler, Mayıs 2020’de gerçekleşen son halving’in neden yükselmediğine dair bir açıklama getiremez. Bu etkinlik öncesi yükselme beklentisiyle yüklü alım işlemleri yapan kişiler bekledikleri kazancı elde edememiştir.

Etkin Piyasa Kuramı

Fiyatlar üzerindeki etkileri bağlamında halving etkinliklerinin etkisiz olacağı argümanını savunanlar ise ilk iki halving esnasındaki hızlı yükselişleri, henüz o dönemde BTC piyasalarının düşük hacimli olmasıyla açıklarlar. Haliyle üçüncü halving sonrası yaşanan durgunluğu, piyasanın hacimsel doymuşluğu üzerinden açıklarlar.

Etkin Piyasa Teorisi olarak bilinen bu perspektifte, halving tarihlerinin neredeyse on yıl önceden bile bilinebileceği ve haliyle zaten kripto piyasalarının bu parametreyi çoktan değerlendirdiği savunulmaktadır.

Bir Sonraki Bitcoin Halving Ne Zaman?

Daha önceki bölümlerde yarılanma etkinliklerinin birkaç ay sapmayla dört yılda bir gerçekleştiğini belirtmiştik. Bu doğrultuda üçüncüsü 2020 Mayıs tarihinde yapılan halving'in, bir daha tekrarlanması 2024’ün ilk yarısında gerçekleşecek tahmininde bulunabiliyoruz.

Ancak yine de kimse ama kimse kesin tarih gününü aylar öncesinden bilemez.

Lakin tutarlı ve az sapmalı bir biçimde sayımları takip edebileceğiniz çeşitli web siteleri ve Bitcoin Halving Geri Sayım uygulamaları da mevcuttur.