Merak Edilen Dosya: Kriptolar Yasal mı?

Kripto para yasal mı sorusu bu para birimlerinin kullanım alanları artıkça kripto para kullanımı yasal mı gibi sorular şeklinde çoğaltılarak gündeme gelmeye başladı.

Kripto paraların yasal olup olmadığı, vergileri, kanunları, madenciliği, kripto paraların en önemlisi olan Bitcoin’i ve yönetmeliği hakkında araştırmalar geniş bir tabana yayılmış durumda.

Son yıllarda para piyasalarına dair herkesin aklındaki en değerli soru belki de para piyasalarında yeni bir çağ niteliğinde sayılan kripto paraların yasal olup olmadığıyla ilgilidir. Kripto paralar gerçekten yeni bir çağın başlangıcı mı yoksa dolandırıcılar için daha kolayca alan yaratabilecekleri yeni bir ekmek kapısı mı? Kripto Para üretmek suç mu? gibi soruların büyük olsun küçük olsun birçok kripto para yatırımcısı yanıtını arıyor.

İçindekiler

1. Kripto Para Yasal Düzenleme Var mı?
2. Kripto Para Yasası Var mı?
3. Kripto Para Üremek Suç mu?
4. Kripto Para Türkiye’de Yasal mı ve Kripto Para Vergisi Var mı?
5. Bitcoin Yasal mı?

Kripto paralar gün geçtikçe insan hayatında azımsanamayacak kadar önemli bir yer edinmekte. Fakat kripto paralar henüz çok yeni bir oluşum olduğu için insanlar bu mecrada nasıl hareket etmesi gerektiği konusunda tereddütler yaşıyor ve bazı sorulara maruz kalıyorlar.

Kripto Para Yasal Düzenleme Var mı?

Çok kısa bir zamana kadar Kripto paraların yasallığı hakkında mevzuatta herhangi bir yasal düzenleme mevcut değildi. Ama daha yeni olarak nitelendirebileceğimiz bir tarih olan 16 Nisan 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” ile 3. madde 1. fıkrası itibari ile “kripto varlık” deyimine mevzuatta da bir tanımlama getirilmiştir.

Bu tanımlamada, kripto paranın dijital ortamlarda üretilen, korunan ve ticareti yapılan fakat kaydi para, elektronik para, menkul kıymet gibi hiçbir suretle ilişkilendirilemeyen maddi olmayan varlık olarak görüldüğü anlatılmıştır. Bu yönetmelik Kripto para yasal düzenlemeleri, kripto paranın tanımı, tanıtımı ve ögeleri de yasal düzlemde ilk kez ortaya konulmuştur.

Bununla birlikte aynı yönetmeliğin 3. maddesinin 2. ve 3. fıkralarında; kripto para varlıklarının ödeme alanlarında doğrudan doğruya veya dolaylı olacak şekilde kullanılamayacağı ve yine bu kripto varlıkların ödeme yapımlarında direkt veya dolaylı olarak kullanılmasına yönelik herhangi bir hizmet sunulamayacağı yasal bir düzenleme altına alınmıştır.  Anlaşılacağı üzere yayınlanan bu fıkra ve sözler ile kripto paraya dair yasal bir alan çizilmiş ve gayri maddi varlık olduğu özellikle vurgulanmıştır.

Kripto Para Yasası Var Mı?

Günümüzde kripto paraların para piyasalarında yeni bir çağ oluşturduklarını bahsetmiştik. Bu sebeple Türkiye’de ve diğer ülkelerde Kripto para yasası hakkında yasal düzenlemeler henüz tam anlamıyla oluşmuş değildir. Dünyanın birçok ülkesinde henüz bununla ilgili herhangi bir yasal düzenleme yapılmamışken bazı ülkeler de bu konuya ilişkin yeni yeni ve özel bazı yasal düzenlemeler getirmektedirler. Bu konuyla alakalı gerek iç gerekse küresel hukuk bazında çalışmalar yürütülmektedir. Fakat bu düzlemde rol model olarak alınabilecek bir yasal düzenleme dünya genelinde henüz oluşturulmamıştır.

Türkiye’deki kripto para yasası duruma bakacak olursak neredeyse herkes tarafından herhangi bir yasal düzenleme yapılıp yapılmayacağı merak edilmektedir. Şu ana kadar bakılacak olursa 16 Nisan 2021 tarihli Resmî Gazete’de yayılanmış olan “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” bu alana dair doğrudan düzenlemeyi içeren ilk yasal metin denilebilir. Konusu edilen bu kripto para yasal düzenlemesinin yürürlük tarihi ise 30 Nisan 2021 olarak belirlenmiştir.

Kripto paraların Türkiye’de yasal olduğu çok açıktır aksi takdirde Türkiye’de kurulan Paribu gibi kirpto para borsaları herhalde hizmete sunulamazdı.

Kripto Para Üretmek Suç Mu?

Kripto para yasal mı sorusunun cevap bulmasının ardından kripto para madenciliği ya da diğer adı ile kripto üretmek yasal mı sorusu akla gelen soru olacaktır. Öncelikle bilinmesi gereken kripto para üretimi (madenciliği) denilen kavram nedir? Kısaca altın madenciliği de denilebilecek olan bu kavram şu şekilde açıklanabilir: Kripto para transferlerine dair hareketlerin oluşturulan blok zincirine eklenmesidir. Eğer bu konuya dair meraklıysanız sizi şöyle alabiliriz: “Bitcoin (BTC) Üretimi: Bitcoin Madenciliği Nasıl Yapılır?”

Hareketler, blok zincirine blok adı verilen alt kümelerle beraber eklenir. Block zincire bloklar eklenmesi durumu, kriptografik problemlerin çözümü ile gerçekleşir ve bu çözümler için çok yüksek bilgi ve işlem gücü gerekir. Kısaca bu şekilde açıklanabilecek olan kripto para üretiminin yasal olup olmadığı konusuna bakılacak olunursa; madenciliğin lehine veya aleyhine herhangi bir yasal düzenlemenin henüz yapılmadığını söylemek gerekir.

Buradan da yola çıkılarak rahatlıkla söylenebilir ki anayasa tarafından da hukuk devleti olmanın bir gereği olarak güvence altına alınmış olan “suçta ve cezada kanunilik ilkesi” yasalarca yasaklanmamış olan bir eylem, bir işlem suç kapsamında sayılamayacaktır. Bu sebeple kripto para üretimi yapılabilmesinin önünde şu anda herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır.

Tabi bu durum Türkiye için geçerlidir, Kuzey Kore ya da Çin gibi ülkelerde kripto para madenciliğine dair bazı cezai yaptırımlar bulunmaktadır. Bunun nedeni Çin’de yaşanan devasa mining tesislerindeki yangınlar ve ekran kartlarının gerektirdiği çip arz krizi olarak lanse edilir.

Kripto Para Türkiye’de Yasal mı ve Kripto Para Vergisi Var mı?

Bu sorunun cevabına aslında Ceza Hukuku açısından bakılmalıdır. Dünyanın küreselleşmesiyle birlikte yasadışı organizasyonlar da bu küreselleşmeden fayladanmıştır. Teknolojinin getirdiği kolaylıklardan yasal ve yasal olmayan her türlü oluşum faydalanmıştır.

Kripto paraların da vergi kaçırma, kara para aklama, terör finansı gibi devletler tarafından yasa dışı olarak görülen sektörlerde kullanılması, ulusal ve uluslararası alandarda önlenmesi zor durumlara sebep olmaktadır. Tüm dünya gibi Türkiye’de kripto para piyasalarının gelişimini yakından izlemektedir. Bu gelişim doğrultusunda da kripto para piyasasına dair sağlam bir yasal zemin oluşturma çabası içerisindedir.

Ceza hukuku açısından kripto para piyasası için düzenlenecek olan yasal düzenlemelerin yalnız ulusal düzeyde tutulması yetersizlik göstergesidir. Kripto para piyasalarına ilişkin merkezi bir otorite alanı ve herhangi bir özel ve ayrı denetim mekanizması bulunmamaktadır. Kripto para hareketleri dünyanın farklı ülkelerinde kim olduğu bilinmeyen kullanıcılar tarafından rahatlıkla gerçekleştirilebilmektedir.

Bu nedenle ortaya çıkan suçların engellenebilmesi ve suçluların bulunabilmesi açısından önemli uluslararası yasal düzenlemeler ve iş birliği gerekmektedir. Kripto paraların kullanımına ilişkin Türkiye’de şu an hazırda bir yasak bulunmamaktadır. Bundan dolayı suçta ve cezada kanunilik ilkesi gereğince suç olarak görülmemiş ve yaptırıma bağlanmamış eylemler serbesttir. Kısaca ifade edilecek olursak Türkiye’de kripto para yasaldır.

Yasal olduğuna dair bir açıklamanın ardından akla gelen ilk düşünce yasal olan herhangi bir şeyden alınan vergidir. Türkiye’de kripto paralara ilişkin vergi mevzuatı da dahil herhangi bir yasal altyapı düzenlenmesi bulunmamaktadır. Bu bağlamda bir altyapı oluşturmak için kripto para kazananlarının vergilendirilmesi yönelik ülke örnekleri de inceleniyor. Bu noktada dünyadan örnekler şöyle:

• ABD kripto para geliri olan kripto varlık sahiplerinden gelir vergisi almaktadır.
• Almanya 600 euro’dan yüksek kripto varlıklarınız için vergi istemektedir.
• Güney Kore elde edilen kazancın yüzde yirmisini vergi olarak alarak bu konuda devlet baskını en çok hissetirenler arasında yer alır.
• Hong Kong, Singapur, Malta gibi az gelişmiş ülkeler ise kripto paralardan herhangi bir vergi almıyor.

Türkiye’de ise henüz bulunmasa bile en olası ihtimaller hep stopaj vergisi alınması üzerine. Aracı olan kurum izni alan kripto para işlem platformları kullanıcı adına stopaj uygulanabileceği, bu platformların vergilendirmede bir aracı olacağı kaydedildi. Kripto paranın satılacak bir mal olarak kabul edilmesi durumunda sürekli alım satım yapanların mükellef olması gündeme gelebilecek. Ancak “yasanın geri işlemezliği” ilkesi Türkiye yatırımcılarını uzun süre daha rahat ettirecek görünüyor çünkü hala herhangi bir vergi ödemeden istediğiniz miktarlarda vergisiz kazanç sağlamak mümkün.

İleride bir vergi kanunu çıkarılsa bile bugün kazanılanların vergilendirilmesi imkansızdır.

Bitcoin (BTC) Yasal mı?

Kripto paralar alanında çeşitli çalışma faaliyetlerinin yürütüldüğü ve araştırıldığı son günlerde sürekli gündeme gelmektedir. Kripto paraların en değerlisi olan bitcoin’in ise yasal olup olmadığı kripto para dünyasında cevabını bekleyen en büyük sorulardan biridir. Kimi ülkelerce yapılan çalışmalarda yasal olarak kabul edilen bitcoin kimi ülkelerce de hala yasal olup olmadığı belirlenemeyen bir konudur. Türkiye’de ise durum biraz daha karmaşık ama hala yasal olmayan bir durum bulunmamaktadır. Bu konsepti kısaca şöyle maddelebiliriz:

• Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından hazırlanan yönetmelikte, ilk defa hukuki olarak kripto para birimlerinin tanımı yapıldı.
• Bu tanımına nazaran günlük alışverişlerde ya da ticari faaliyet işlemlerinde doğrudan veya dolaylı Bitcoin kullanımı yasaklandı.
• Ancak bu bir kripto para yasağı olarak kabul edilemez.
• Çünkü hala kripto para alıp satabilir, onu farklı kriptolarla karlı biçimde takas edebilirsin ve her şekilde kripto para yatırımı yapmak da serbest.
• Yasaklanan şey ilk defa ABD’de ve 2009 yılında yaşanan BTC karşılığı pizza satışı olgusuyla açıklanabilir.
• Yani kripto para düzenlemesi ile kripto alım satımı yasaklanmadı ve sadece herhangi bir mal ve hizmeti Bitcoin ile satmak yasaklandı.
• Dünyada mağazalar, otomotiv sektörü ve gıda zincirleri BTC ile ödeme kabul etmeye başlarken Türkiye’deki yasak ne kadar uygun bir hamle oldukça tartışmalı.

Belirtmek gerekir ki hala mevzuat ve yasal düzenleme tartışmaları mevcut. İlerleyen günlerde ne olacağını ise kestirmek güç. Ancak kripto para yatırımlarının yasaklanamayacağı ise oldukça açık bir gerçek. Bu nedenle vakit kaybetmeden Bitcoin satın alma rehberini okuyarak sizde BTC yatırımcısı olabilirsiniz.

Ancak kazanan bir yatırımcı olmak istiyorsanız sadece BTC alarak kar edemeyeceğinizi bilmeli ve “Domino Tekniği” gibi eğitimlerimize göz atmalısınız.